Hoa mộc miên được biết đến là một biểu tượng của vùng núi cao, mang vẻ đẹp của một người con gái với tấm lòng thủy chung son sắc. Màu đỏ rực của hoa cũng chính là một tín hiệu của mùa hè. Hãy cùng Floli tìm hiểu thêm về loài hoa đẹp đẽ này trong bài viết dưới đây nhé!

Sơ lược về hoa mộc miên

Hoa mộc miên còn có nhiều tên gọi khác là hoa gạo, hoa Pơ lang. Loài hoa này có tên khoa học là Bombax ceiba, có nguồn gốc từ Ấn Độ. Hiện nay loại hoa này đang được trồng phổ biến ở những quốc gia có khí hậu nhiệt đới hoặc cận nhiệt đới như Trung Quốc, Đài Loan, Indonesia và cả Việt Nam.

Hoa mộc miên có thể là một loài hoa khá lạ lẫm với nhiều người, nhưng với những người dân sống ở vùng núi Tây Bắc thì không. Họ trồng rất nhiều loại cây này. Ngoài ra, đối với người dân ở Tây Nguyên, thì có thể họ không biết đến cái tên mộc miên, nhưng họ lại rất quen thuộc với cái tên hoa Pơ Lang. Không chỉ nở rực rỡ làm say đắm lòng người, mà cây hoa còn mang nhiều ý nghĩa tốt đẹp, thể hiện những nét đẹp văn hóa của người dân ở vùng Tây Bắc và Tây Nguyên.

Đặc điểm của hoa mộc miên

Cây mộc miên trưởng thành có chiều cao khoảng 15 – 20 mét. Hoa thường nở vào cuối mùa xuân, đầu mùa hè, trong khoảng từ tháng 3 đến tháng 4 dương lịch, thường là nở vào mùa hè. Thế cho nên, bên cạnh hoa phượng, mộc miên nở cũng chính là dấu hiệu của mùa hè sắp tới. Loại cây này có những đặc điểm như sau:

• Thân cây là thân gỗ, là giống cây cổ thụ, nên cây mộc miên rất dễ sống và có thể trồng ở nhiều nơi có khí hậu khác nhau. Tuy vậy, thân cây cũng không quá cứng nên ít được khai thác để làm nội thất, xây dựng hơn những loại khác.
• Cành của cây mọc theo phương ngang tạo nên những tán lá rộng, vỏ cây màu nâu và có gai.
• Lá cây có hình giống như lông chim, dài khoảng 8 đến 10cm, có màu xanh đậm và thường rụng vào mùa khô.
• Hoa mộc miên có màu đỏ rực, có 5 cánh hoa dày và to. Hoa sẽ bắt đầu nở khi cây được 7 đến 10 tuổi.

• Sau khi hoa tàn thì quả mộc miên sẽ xuất hiện. Quả của cây mộc miên có chiều dài từ 10 đến 15 cm, khi chín hoàn toàn sẽ có màu nâu, bên trong sẽ mang theo những sợi bông mềm và êm.

Ý nghĩa hoa mộc miên

Bên cạnh vẻ đẹp bên ngoài, thì người ta còn trồng nhiều cây mộc miên bởi vì người ta yêu thích chúng nhờ những ý nghĩa vô cùng sâu sắc. Màu đỏ của hoa tượng trưng cho một tình yêu thủy chung, như một lời hẹn ước, chờ đợi của người con gái dành cho người mình yêu.

Hoa nở mỗi khi mùa hè đến nên nó cũng mang ý nghĩa về sự sung túc, về một năng lượng tích cực, sự năng động, mang đến một sự hy vọng, niềm tin mới.

Chúng ta có thể dễ dàng bắt gặp hình ảnh hoa mộc miên xuất hiện nhiều trong các bức tranh, bức họa của nhiều nghệ sĩ về một miền quê giản dị Việt Nam. Người ta thường trồng hoa mộc miên tại đầu làng vì theo quan niệm người xưa, cây hoa còn có thể giúp xua đuổi điềm dữ, ma quỷ, bảo vệ dân làng có được cuộc sống bình yên.

Sự tích về hoa mộc miên

Hoa mộc miên đỏ được coi là biểu tượng của một tình yêu nồng cháy, của lời thề nguyện chờ đợi từ các cặp đôi yêu nhau. Điều này được thể hiện thông qua câu chuyện dưới đây:

Tại một bản nọ, có một chàng trai nghèo đem lòng yêu một cô sơn nữ xinh đẹp tuyệt trần. Cô sơn nữ cũng đem lòng yêu chàng trai và hai người đã hẹn ước với nhau. Trong thời gian chuẩn bị cho đám cưới thì một cơn lũ đã cuốn trôi hết lễ vật của chàng trai. Quá phẫn nộ nên chàng trai đã nhờ sự giúp đỡ của dân làng để trồng một cái cây với mục đích là muốn lên trời để hỏi Ngọc Hoàng.

Trước ngày lên trời tìm lại lý lẽ, chàng trai đã buộc một băng vải đỏ, mỗi đầu có tua năm cánh thay cho lời thề thủy chung. Khi lên đến được trời và gặp Ngọc hoàng thì chàng trai đã hỏi về việc ông trời làm mưa nắng thất thường, làm ảnh hưởng đến cuộc sống của người dân.

Khi được hỏi về việc tại sao lại làm mưa thất thường như vậy, thì thần sấm đã thưa với Ngọc Hoàng rằng do bận nhiều việc nên đôi khi hơi xao nhãng, xin Ngọc Hoàng cho chàng trai ở lại để giúp việc cho mình. Từ đó chàng trai bị giữ lại trên trời để làm mưa, chàng ngày đêm nhớ mong người con gái mình yêu ở dưới hạ giới.

Còn về phần cô gái thì từ ngày chàng trai lên trời, cô ngày đêm trông ngóng người mình yêu trở về. Một ngày nọ khi Ngọc Hoàng ghé hạ giới và biết được tình cảnh của cô gái, ngài đã cho nàng một điều ước. Nàng đã ước mình trở thành một loài hoa có rễ cây bám sâu vào đất, ngọn cao để có thể nhìn thấy người mà mình hằng ngày mong ngóng.

Sợi ruy băng cô buộc ở tay sẽ trở thành một bông hoa đỏ nở rực rỡ để chàng trai có thể nhìn thấy. Nói xong nàng đã gieo mình xuống biển, Ngọc Hoàng cảm động và đã biến điều ước của nàng sơn nữ trở thành hiện thực. Từ đó loài cây mọc lên từ lời ước nguyện của cô gái được gọi là cây hoa mộc miên. Từ đó loài hoa này cũng mang ý nghĩa cho sự hy vọng, thể hiện tình yêu thủy chung và hy vọng về một hạnh phúc vẹn toàn.

Tác dụng của cây hoa mộc miên

Bên cạnh những ý nghĩa sâu sắc, hoa mộc miên còn có nhiều tác dụng khác trong cuộc sống, có thể kể đến như sau:

Sử dụng để trang trí

Mang trong mình sắc đỏ rực rỡ nên hoa được sử dụng trong trang trí nhà cửa để có thể tạo nên được sự nổi bật cho không gian, thu hút ánh nhìn của mọi người. Hơn nữa, trong việc trang trí, người ta thường sử dụng những bông hoa màu đỏ để cầu mong có nhiều may mắn.

Người ta có thể dùng những cành hoa mộc miên để cắm vào lọ trang trí trong nhà. Tuy nhiên, làm lâu dài sẽ dễ hư hỏng và chết cây nên hoa mộc miên chủ yếu được dùng để tô điểm thêm cho khu vườn thêm mát, thêm đẹp.

Làm thành phẩm từ sợi bông

Sau một thời gian nở rực rỡ giữa trời hè, thì khi hoa tàn, cây mộc miên sẽ tạo thành quả. Bên trong quả mộc miên có những sợi bông đáng giá. Người ta sẽ thu hoạch những sợi bông này để làm vỏ gối, vỏ chăn,… Hoặc làm những món đồ giữ ấm vì sợi bông này có tác dụng giữ ấm rất tốt.

Chế biến một số món ăn

Cây mộc miên có rất nhiều bộ phận có thể dùng để chế biến thành những món ăn dân giã như lá, hoa, hạt chín, rễ cây. Hoa gạo và rễ gạo thì có vị ngọt, tính mát nên có tác dụng thanh nhiệt, giải độc. Một số món ăn nổi tiếng có thể kể đến như:

• Món sườn dê hầm đậu đỏ thảo mộc: Trong các loại thảo mộc sử dụng trong món này thì không thể không có hoa mộc miên. Món ăn này thường được người dân địa phương chế biến trong dịp Tết đến Xuân về để cầu chúc vận may đến. Không những vậy món ăn này còn có tác dụng giúp lưu thông khí huyết, tốt cho tim mạch, tăng cường thể lực.
• Nhị hoa xào thịt bò: Đây là món ăn được rất nhiều người yêu thích. Nhụy hoa vừa dai vừa giòn kết hợp với bị ngọt, thơm của thịt bò. Để biến bạn chỉ cần tách bỏ cánh hoa, chỉ giữ lấy phần nhụy vàng. Sau đó rửa và trần qua nước sôi, rồi đem xào với thịt bò hoặc thịt trâu. Đây sẽ là một món ăn vừa ngon vừa bổ dưỡng, tốt cho sức khỏe.

Một số tác dụng khác

Bên cạnh những công dụng nói trên, thì người ta còn sử dụng các bộ phận khác của cây mộc miên cho những công dụng khác trong cuộc sống như: Hoa được sử dụng làm thuốc đuổi côn trùng, vỏ cây có thể làm thành dây thừng, nhựa cây dùng để làm ra chất hàn nồi, xoong,….

Cách trồng, chăm sóc cây hoa

Cây mộc miên có thể được trồng bằng nhiều cách khác nhau như gieo hạt và giâm cành. Trong 2 cách này thì để đảm bảo khả năng nảy mầm của cây thì bạn nên chọn cách giâm cành để thực hiện. Nếu trồng cây bằng cách giâm cành thì bạn nên nên bôi thuốc kích mọc rễ trước khi trồng, để tăng khả năng ra rễ. Còn nếu như bạn muốn trồng bằng hạt, bạn nên chọn mua hạt giống chất lượng tại các cửa hàng uy tín để có tỉ lệ nảy mầm cao.

Ngoài ra, để có thể tiết kiệm thời gian thì bạn có thể chọn cách trồng bằng cây con mua tại cửa hàng bán cây giống. Đây cũng sẽ là cách khả thi nhất nếu bạn không có kinh nghiệm về trồng cây.

Về thời điểm trồng cây, thì thực tế, ngoại trừ vào khoảng thời gian có thời tiết lạnh như cuối thu hay mùa đông, thì cây mộc miên hầu như có thể sống và nảy mầm bất kỳ khi nào. Tuy nhiên, để cây được phát triển tốt, bạn cần lưu ý cách trồng như sau:

• Lựa chọn đất trồng phù hợp: Cây mộc miên có thể sinh trưởng tốt và phát triển mạnh mẽ ở trên đất thịt có nhiều mùn, nhiều dinh dưỡng. Ngoài ra, đất cũng phải đảm bảo độ tơi xốp và độ thoát nước nhất định. Chỉ có như vậy bạn mới không mất nhiều thời gian để chăm sóc và nuôi dưỡng mà cây vẫn có thể phát triển khỏe mạnh.

• Tưới nước đủ: Cần đặc biệt lưu ý về thời gian tưới và lượng nước tưới cho cây trong giai đoạn cây đang phát triển hoặc chuẩn bị ra hoa. Trong thời gian này cây cần được cung cấp thật nhiều nước. Bạn nên tưới đẫm cây khoảng hai lần mỗi tuần, như vậy cây mới được cung cấp đủ nước cho sự phát triển và sinh trưởng của nó.
• Bón phân: Việc bón phân chỉ nên thực hiện 7 đến 10 ngày một lần. Khi bón phân nhớ pha loãng với nước, sau đó tưới cho cây, tránh trường hợp làm cây bị cháy lá và chết do bón phân không đúng cách.

Kết: Trên đây là những thông tin về loài hoa mộc miên – Nét đặc trưng của các miền đất vùng cao. Hoa mộc miên không chỉ đẹp, mà nó còn mang một ý nghĩa về một tình yêu thủy chung, tấm lòng son sắt của người con gái dành cho người mình yêu. Qua đó thể hiện phẩm chất tốt về đức tính của người con gái Việt Nam. Nó còn là biểu tượng của mùa hè và giúp tạo điểm nhất cho cả một vùng trời.