Hoa mẫu đơn là loại hoa có đa dạng màu sắc, kiểu dáng và hương thơm đặc biệt. Đây là loài hoa tượng trưng cho sự quyền quý, vương giả và là “hoa của các loại vua” tại Trung Quốc. Hiện nay, chúng ta có thể bắt gặp loại hoa này được ứng dụng tại nhiều nơi và được sử dụng trong nhiều dịp đặc biệt.

Các loại hoa mẫu đơn phổ biến thường gặp

Khi nhắc đến mẫu đơn, người ta sẽ nghĩ ngay đến hình ảnh là một bông hoa to tròn, nhiều cánh và đa dạng màu sắc. Tuy nhiên thực tế là trên toàn thế giới có rất nhiều loại hoa mẫu đơn với đặc điểm khác nhau. Sau đây là những loại hoa mẫu đơn phổ biến.

1. Hoa mẫu đơn Trung Quốc

Mẫu đơn chính là quốc hoa của Trung Quốc. Tại quốc gia này, mẫu đơn chính là “vua của các loại hoa” hay còn được gọi là “quốc sắc thiên hương”, hoa thuộc chi Paeonia trong họ Paeoniaceae. Nếu có cách chăm sóc tốt, cây có thể sống đến hàng trăm năm.

Hoa có nguồn gốc từ Hồng Kông và Tây Tạng, nhiều nhà khoa học đánh giá đây là một loại hoa đã có mặt từ lâu đời, xuất hiện cách đây khoảng gần 4000 năm, thường thấy một số nước tại phía Tây Bắc Mỹ, các nước Nam của Châu Âu và Châu Á.

Hoa mẫu đơn Trung Quốc là loại cây thân gỗ lá rụng, cây có chiều cao trung bình từ 1-2 mét, cây nhỏ và phân nhánh. Gốc cây có màu nâu sẫm, những cành non có màu nâu nhạt hơi vàng. Lá mọc xen kẽ, lá kép tam xuất hai lớp cùng nhiều lá nhỏ mọc trên đỉnh có ba rãnh và bề mặt lá không có lông phủ.

Hoa mẫu đơn tại Trung Quốc có rất nhiều màu khác nhau như hồng, trắng, đỏ, vàng… Hoa thường mọc đơn lẻ trên đầu mỗi nhánh, hoa nở rộ, đẹp nhất là vào tháng 4 và tháng 5. Hoa mẫu đơn Trung Quốc được chia làm hai loại là cánh đơn và cánh kép.

Tại Trung Quốc, hoa mẫu đơn tượng trưng cho vương quyền trong nhiều thế kỷ. Hình ảnh hoa mẫu đơn thường được thấy trên các bộ lễ phục, thể hiện sự quý phái và sang trọng cho người mặc.

2. Hoa mẫu đơn Việt Nam

Tại Việt Nam, hoa mẫu đơn còn có  tên gọi khác là hoa trang hoặc hoa mẫu đơn ta, tên khoa học của hoa là Ixora Coccinea và thuộc họ Thiến Thảo (Rubiaceae).

Hoa mẫu đơn Việt Nam có vẻ ngoài khác hoàn toàn với mẫu đơn Trung Quốc. Mẫu đơn Việt Nam thường có kích thước lớn hơn, có thể lên tới vài mét, thân cành xòe, các đốt dày và lá to dài lên tới 10cm.

Mẫu đơn ta (Hoa trang) có hai loại dựa theo hình dạng cánh hoa và lá là: hoa cánh tròn, lá tròn và hoa cánh dài, lá nhọn. Về màu sắc thì hoa được phân loại đa dạng hơn, bao gồm:

• Hoa trang son: Đây là một trong những loại hoa mẫu đơn phổ biến nhất tại Việt Nam. Nó còn có tên khác là hoa nam mẫu đơn, hoa đơn đỏ hay long thuyền hoa. Cây có thân nhỏ, mảnh, có chiều cao từ 0.6 – 2m, hoa trang son nhỏ, có 4 cánh, mọc thành chùm, màu đỏ tựa như son.

• Hoa trang hồng: Loại hoa này rất dễ trồng nên thường không tốn công chăm sóc. Là cây lâu năm, hoa có màu hồng nhạt, trông vô cùng dịu dàng, tao nhã.

• Hoa trang vàng: Loại cây này có khả năng chịu hạn tốt, thích hợp với những nơi có thời tiết nóng ẩm. Trang vàng nở vào độ tháng 5 – 11, mọc chụm thành từng bó nhỏ với màu vàng rực rỡ.

• Hoa trang cam: Đây cũng là một trong những loại hoa được ưa chuộng tại Việt Nam. Mỗi khi nở rộ, hoa sẽ có mùi hương thơm ngọt.

• Hoa trang trắng: Tuy không phổ biến nhưng được đánh giá là loại hoa trang thơm nhất. Ngoài ra, hoa Trang trắng còn được dùng như bài thuốc quý, giúp chúng ta cải thiện giấc ngủ và nhiều bệnh thường gặp.

3. Hoa mẫu đơn Nhật Bản

Tại “đất nước mặt trời mọc” Nhật Bản, hoa mẫu đơn cũng rất được ưa chuộng, chúng ta có thể bắt gặp họ trồng loài hoa này tại công viên.

Tại Nhật, những nghệ sĩ làm vườn đã bắt đầu lai tạo chúng, cộng với điều kiện đất đai thổ nhưỡng nên nhìn sơ qua thì hoa mẫu đơn Nhật Bản có cấu trúc cành khá giống như mẫu đơn Trung Quốc, nhưng nụ hoa nhẹ và đơn giản hơn, hoa cũng có kích thước nhỏ và hình dáng đơn giản hơn so với hoa mẫu đơn Trung Quốc.

Ý nghĩa của hoa mẫu đơn theo mỗi quốc gia

Hiện nay, những bó hoa mẫu đơn được sử dụng làm quà tặng hoặc hoa cưới cô dâu, không chỉ vì nó đẹp mà mẫu đơn còn sở hữu nhiều ý nghĩa sâu sắc. Với mỗi đất nước, hoa sẽ có những ý nghĩa, thông điệp khác nhau như:

• Việt Nam: Được xem là biểu tượng của sự giàu có, thịnh vượng và quý phái. Ngoài ra, hoa trang cũng tượng trưng cho sự e lệ, yểu điệu của những cô gái xinh đẹp.
• Trung Quốc: Hoa mẫu đơn rất được ưa chuộng tại Trung Quốc, từ xa xưa chúng đã được Hoàng gia, Quý tộc yêu thích vì chúng được xem là loài hoa của sự vương quyền, phú quý.
• Nhật Bản: Người Nhật Bản chọn cắm hoặc treo tranh hoa mẫu đơn trong nhà với mong muốn gia đình luôn được hạnh phúc, êm đềm.
• Phương Tây: Với cánh hoa mỏng manh đặc trưng, mang vẻ đẹp mong manh nên mẫu đơn được ví von như những cô gái mới lớn tinh khôi, dịu dàng.

Ý nghĩa của mẫu đơn theo màu sắc hoa

Bên cạnh đó, mỗi màu sắc hoa khác nhau cũng mang ý nghĩa khác nhau như:

1. Ý nghĩa mẫu đơn trắng

Mẫu đơn trắng tượng trưng cho sự tinh khôi, sự tinh tế, cao quý và sang trọng. Những bông hoa màu trắng luôn đem lại cho chúng ta cảm giác thật nhẹ nhàng, mơ mộng.

2. Ý nghĩa mẫu đơn đỏ

Đây được xem là biểu tượng của sự may mắn, giàu sang nên chúng ta có thể sử dụng mẫu đơn đỏ để làm hoa chúc mừng khai trương. Mẫu đơn đỏ còn mang đến vẻ đẹp đằm thắm, thể hiện sự sang trọng, kiêu sa.

Đặc biệt, màu hoa này còn tượng trưng cho sự chung thủy và một cuộc sống với hạnh phúc trọn vẹn. Thậm chí, trong một vài truyền thuyết có nói rằng nếu người con trai tặng hoa mẫu đơn đỏ cho người con gái mình yêu 999 ngày liên tiếp thì họ sẽ được chúc phúc và ở bên nhau, hạnh phúc viên mãn suốt đời.

3. Ý nghĩa mẫu đơn tím

Những mẫu hoa màu tím luôn mang lại cảm giác bí ẩn, quyến rũ. Hơn nữa hoa mẫu đơn tím tuy có cánh rất mỏng manh nhưng lại vô cùng kiên cường trước gió. Vì thế, người ta thường ví loài hoa này như một người phụ nữ quyền lực, đi cùng với đó là một nỗi buồn man mác khó diễn tả.

Thời xa xưa, hoa mẫu đơn tím được trồng khắp cung điện của vua chúa, được các cung tần mỹ nữ yêu thích vì chúng đem lại niềm vui, ngụ ý mang lại may mắn và thành công cho người sở hữu hoa.

4. Ý nghĩa mẫu đơn vàng

Không nhẹ nhàng như sắc trắng, không rực rỡ như mẫu đơn đỏ, mẫu đơn vàng được xem là biểu tượng của tuổi thanh xuân nhiệt huyết đầy đam mê, khát vọng. Luôn cháy hết mình và không bao giờ gục ngã trước khó khăn, thử thách.

Ngoài ra, mẫu đơn vàng còn đem lại cảm giác ấm áp đặc biệt. Mẫu đơn vàng hiện nay rất hiếm trên thị trường, nên tại Việt Nam, có những cây hoa mẫu đơn được đấu giá cực kỳ cao.

5. Ý nghĩa mẫu đơn hồng

Mang vẻ đẹp duyên dáng của một thiếu nữ mới lớn, mẫu đơn hồng được dành để tặng cho người con gái xinh đẹp, những người mình muốn yêu thương và trân trọng.

Ngoài ra, mẫu đơn hồng còn là biểu tượng của tình mẫu tử thiêng liêng cao cả, mang ý nghĩa mẹ luôn dành tình cảm cho con và dù bao lâu đi nữa cũng không hề vơi cạn.

Ý nghĩa cây mẫu đơn trong phong thủy

Bên cạnh những ý nghĩa trên, mẫu đơn còn có nhiều ý nghĩa trong phong thủy. Mẫu đơn là biểu tượng của tình yêu và sự hạnh phúc nên khi muốn cầu tình duyên thì người ta thường đặt các bức họa, các bức tượng hoặc chậu hoa mẫu đơn trong nhà theo hướng Tây Nam. Bởi vì trong phong thủy, đây được xem là cung tình duyên để cầu may mắn trong tình yêu.

Mẫu đơn cũng là họa tiết thường thấy trong các vật phẩm phong thủy như các bức tranh, họa tiết trên các loại bình, lọ hay trang sức.

Mẫu đơn là loại hoa có rất nhiều màu sắc và các hoa màu mẫu đơn có tông màu sáng, ấm, nóng như trắng, cam, đỏ, vàng, hồng,…rất hợp với người mệnh Hỏa. Vì vậy những gia chủ mệnh Hỏa có thể bố trí một vài cây mẫu đơn với tông màu trên trong nhà để giúp có vận khí tốt hơn, đồng thời nắm giữ tài lộc và may mắn cho bản thân và thành viên trong gia đình.

Ứng dụng của mẫu đơn

Bên cạnh được dùng để trang trí, làm kiểng, làm hoa cưới thì mẫu đơn còn rất nhiều công dụng tuyệt vời. Theo y học cổ truyền bộ phận trên cây hoa có thể dùng làm thuốc là vỏ rễ phơi hoặc sấy khô, có tên gọi là mẫu đơn bì.

Mẫu đơn sau khi điều chế có thể tạo thành thuốc giúp hỗ trợ điều trị một số bệnh như:

• Đau nhức do lưu thông máu kém hoặc chứng bệnh thiếu máu.
• Chữa cho bệnh nhân tăng huyết áp.
• Hỗ trợ chữa viêm loét dạ dày tá tràng.
• Giúp chữa cho người bị suy nhược thần kinh, bị nhức đầu, mất ngủ.
• Hỗ trợ điều trị bệnh đái tháo đường.
• Chữa thống kinh, rong kinh.
• Giảm tình trạng mụn nhọt sưng tấy.

Tuy nhiên để áp dụng mẫu đơn vào những phương thuốc một cách hiệu quả thì cần những dược sĩ có chuyên môn nghiên cứu và điều chỉnh liều lượng phù hợp. Không nên tự ý sử dụng tại nhà.

Cách trồng cây hoa mẫu đơn

Để trồng cây hoa mẫu đơn thành công, chúng ta có thể thực hiện các bước sau đây.

1. Chọn cách trồng cây

Chúng ta có thể trồng mẫu đơn bằng cách gieo hạt hoặc giâm cành. Nếu không có thời gian chúng ta có thể chọn những cây giống mà nhà vườn ươm sẵn.

• Trồng bằng hạt: Cách thức này khá khó để thực hiện, cần phải chọn những hạt mẩy, sáng màu. Nên gieo hạt vào lập thu, vì nếu trồng muộn hơn, hạt mẫu đơn gặp lạnh thì sẽ khó nảy mầm và ra rễ.
• Trồng bằng gốc: Nếu bạn đã có cây cũ và muốn tách ra trồng thành một cây mới sống độc lập thì nên chọn cây 4, 5 tuổi. Trước hết là đào tất cả cây lên và bỏ cây vào nơi râm mát 1 ngày. Sau đó dùng dao cắt các chồi, mỗi cây nên cắt từ 3-5 chồi. Sau đó cắt rễ to, bôi sunphat đồng 1% lên và để nơi râm mát 1 đến 2 ngày rồi mới trồng.
• Trồng bằng giâm cành: Nếu chọn phương pháp giâm cành thì hãy đảm bảo chọn cây sống khỏe, to nhưng không quá già và đặc biệt là không có dấu hiệu sâu bệnh. Sau đó bạn dùng kéo sắc cắt xéo một đoạn và tỉa bớt lá. Tiếp đến, bạn ngâm cành này trong dung dịch kích rễ khoảng 2 giờ, sau đó bạn có thể cắm xuống đất chừng 3 – 5cm là được.

2. Tiến hành trồng cây

Mẫu đơn là cây ưa sáng, sợ úng và chịu hạn chịu rét tốt. Khi tiến hành trồng cây, bạn cần lưu ý các vấn đề sau.

• Chuẩn bị đất trồng: Mẫu đơn thích đất màu mỡ, mềm, không thích hợp với đất nhiễm mặn. Để tạo điều kiện tốt nhất cho cây phát triển, bạn có thể trộn thêm mùn, xơ dừa và phân chuồng vào đất để đảm bảo độ tơi xốp cũng như khả năng thoát nước, dưỡng chất cho đất.
• Đào hố: Nếu trồng bằng cây con, chúng ta cần đào hố sâu tầm 20-30cm, chú ý để rễ trải rộng và phân bố đều trong hố. Sau khi đặt cây thì lấp đất để cố định cây.
• Tưới nước: Với mẫu đơn thì cần tưới nước từ 1 đến 2 lần mỗi tuần. Nếu bạn trồng cây ở khu vực nhiều nắng hoặc những ngày nắng to, ít độ ẩm thì nên tăng số lần tưới nước lên. Tưới cây vào buổi sáng là tốt nhất.
• Bón phân: Bạn có thể sử dụng phân hữu cơ ủ hoai hoặc phân hóa học có liều lượng vừa phải để bón. Đối với phân hữu cơ, bạn có thể bón trực tiếp bón phân lên phần gốc cây hoa còn phân đạm hay phân lân thì cần pha loãng trước khi tưới để cây không bị chết hay cháy lá. Ngoài ra, bạn có thể bón NPK giúp tăng cường photpho, nitơ để kích thích hoa nở và giúp cành lá phát triển tốt hơn.

Cách chăm sóc hoa mẫu đơn hiệu quả

Sau khi trồng thì để mẫu đơn có thể phát triển, sinh trưởng và nở hoa tốt bạn cần lưu ý chăm sóc cây cẩn thận như:

• Bổ sung dinh dưỡng cho đất (bằng cách trộn thêm bonemeal, phân hữu cơ hoặc phân mục nát) vào đầu mùa hè khi mà cây mẫu đơn đã kết thúc mùa hoa nở.
• Những mẫu hoa to khi nở rộ sẽ là gánh nặng của cành cây. Bạn có thể dùng que gỗ để làm giá đỡ cho cây.
• Tưới nước cho cây đầy đủ và để cây ở nơi có ánh sáng.
• Ngoài ra cũng đừng quên làm sạch cỏ dại quanh gốc để chúng không hút mất chất dinh dưỡng dành cho cây hoa.

Chú ý đến các dấu hiệu của sâu bệnh trên cây để có phương pháp xử lý kịp thời. Một số vấn đề sâu bệnh thường thấy ở cây mẫu đơn và cách xử lý của chúng như sau:

• Bệnh vàng lá: Là tình trạng lá còn tươi nhưng đã ngả sang vàng đột ngột, hay những phần lá ở phần ngọn có xu hướng có màu vàng đậm hơn so với lá ở gốc. Cách xử lý là hãy chăm sóc rễ cây và loại bỏ những lá bị bệnh.
• Bệnh đốm nâu: Dấu hiệu của bệnh này trên lá sẽ xuất hiện vết chấm nâu nhỏ, khi chuyển nặng hơn là có màu nâu nhạt hoặc nâu đậm. Tại những chấm này thì bề mặt hơi lõm, xung quanh có quầng vàng, kích thước vết bệnh 1 – 2mm. Trên thân cây, cũng xuất hiện vết bệnh, thường ở phần thân già. Để xử lý thì khi bệnh chớm xuất hiện, chúng ta có thể phun một trong những loại thuốc như: Boocdo 1%, Topsin M 70WP hay Antracol 70WP (0,4%).
• Rệp sáp: Đây là loài côn trùng nhỏ, tiết ra chất sáp, dùng miệng hút nhựa trên lá, cành. Loại này sẽ làm cho cây khô và chết đi. Để trị rệp sáp thì khi phát hiện trứng rệp, hãy phun Rogor 0,1% hoặc DDVP 0,1% với tần suất 7 đến 10 ngày phun 1 lần, phun liên tục 2-3 lần. Ngoài ra, bạn có thể dùng lưu huỳnh và vôi để quét lên thân cành để trị rệp.

Kết: Hoa mẫu đơn có đa dạng màu sắc, có nhiều công dụng hình dáng khác nhau. Trên đây là những thông tin về ý nghĩa, công dụng và các loại hoa mẫu đơn phổ biến nhất hiện nay. Mong rằng bài viết đã giúp bạn hiểu thêm được phần nào về loài hoa xinh đẹp này.