Hoa cúc thuộc họ cây thân thảo nhưng lại có sức sống vô cùng mãnh liệt, mang nhiều ý nghĩa sâu sắc và đặc biệt loài hoa này rất thân thuộc đối với mỗi chúng ta. Hoa cúc được liệt vào danh sách đa dạng về giống loài và màu sắc nhất nhì trong các loại hoa.

Nguồn gốc xuất xứ của hoa cúc

Theo các tài liệu nghiên cứu về các loài hoa thì hoa cúc đã xuất hiện cách đây khoảng 3000 – 5000 năm về trước và có nguồn gốc từ hai nước đó làTrung Quốc và Nhật Bản. Hoa cúc trong tiếng anh được gọi là Chrysanthemum, thuộc dòng hoa dại, cây thân thảo, hiện tại có khoảng 24.000 giống loài khác nhau.

Sau quá trình lai tạo, cúc có màu sắc vô cùng đa dạng phong phú, thật vinh dự vì loài hoa này xếp vào hàng tứ quý “Tùng – Cúc – Trúc – Mai” tượng trưng cho sự cao quý, thanh cao. Ngoài ra, hoa cúc rất dễ trồng, thích hợp với mọi điều kiện khí hậu thời tiết nên hiện tại đã có mặt hầu hết các nước trên thế giới.

 

Đặc điểm chung của hoa cúc

Hoa cúc thuộc dòng thân thảo, có chiều cao trung bình từ 30cm – 150cm, thân cây được phân thành nhiều nhánh, có nhiều đốt giòn và rất dễ gãy. Lá có màu xanh đậm nhạt tùy loại, lá đơn, hình răng cưa, phiến lá khá dày, mặt dưới có các lông tơ mỏng nhẹ, lá mọc so le nhau. Hoa mọc trên đỉnh của các nhánh, có thể là hoa lưỡng tính hoặc đơn tính, hoa đơn hay hoa kép tùy từng loại.

Hoa có thể ra đơn lẻ hoặc theo chùm, một chùm hoa có nhiều bông hoa, đường kính hoa dao động từ 2cm – 30cm (tùy loại), quả của loài hoa này rất nhỏ, khi chín có thể tự rớt xuống đất và tự mọc mầm dễ dàng, không cần gieo trồng. Cây hoa có dạng rễ chùm và rất nhiều các rễ phụ, ít ăn sâu xuống lòng đất, chủ yếu phát triển theo chiều ngang.

Loài hoa này phù hợp với hầu hết các loại đất trồng cũng như khí hậu, vì vậy có thể trồng bất cứ lúc nào, việc trồng hoa cũng rất đơn giản. Nếu bạn muốn trồng cúc để chơi Tết thì nên trồng vào khoảng giữa tháng 10 âm lịch là thích hợp nhất.

Phân loại hoa cúc phổ biến nhất hiện nay

Như đã nói ở trên, cúc được xếp vào loại đa dạng về loài nhất nhì trong các loại hoa, mỗi nhánh chính lại được phân ra nhiều các nhánh nhỏ. Mỗi loài mang một hình dáng, màu sắc, tính thẩm mỹ khác nhau. Dưới đây là tổng hợp 15 loại cúc phổ biến nhất hiện nay.

Hoa cúc vàng

Cúc vàng (hay còn gọi là cúc đại đóa) là giống cúc được sử dụng phổ biến nhất, đứng Top 1 trên thị trường Việt Nam. Loại hoa này có bông to nhất trong tất cả các loài cúc, màu vàng tươi sáng, có nhiều cánh hoa xếp sát nhau. Hoa thường rất lâu tàn, được dùng để cắm đặt trên bàn thờ tổ tiên, tảo mộ. Đặc biệt, người dân thường có phong tục thắp hương ngày rằm, cứ đến ngày 15 và 30 (âm lịch) hàng tháng lại thấy mọi người mua cúc về chưng.

Hoa cúc vạn thọ

Dòng cúc này có hình dáng khá khác biệt với các loại cúc khác, nhìn vào hình thức bên ngoài có thể chia làm hai loại đó là cúc vạn thọ lùn có bông tròn to, cánh hoa nhỏ và cúc vạn thọ cao có cánh to hơn, màu sắc hoa cũng đa dạng, bắt mắt. Loài hoa này mang ý nghĩa sự biết ơn, lòng hiếu thảo của con cái giành cho cha mẹ nên thường được chưng trên bàn thờ các ngày lễ Tết, đặt ngoài bia mộ.

Hoa cúc họa mi

Cúc họa mi tức là hoa có bông nhỏ, hay còn được gọi là cúc La Mã, thân hình yếu đuối, khá mỏng manh nhưng thường mọc dại bên ven đường, các khu đất trống nên có sức sống mãnh liệt. Khi nhắc đến cúc họa mi ta thường nghĩa ngay đến những ngày chớm đông ở Hà Nội. Hoa có nhiều màu nhưng chủ yếu là màu vàng, đỏ, tím, hồng, trắng.

Hoa có vòng đời khá ngắn, tượng trưng cho một tình yêu đẹp, thầm lặng, giản dị, ngây thơ và thuần khiết. Ngoài ra hoa còn thể hiện được sự cao quý và thịnh vượng, sự chân thành và gắn kết tình bạn. Cúc họa mi có thể được dùng làm quà tặng cho tất cả mọi người trong các dịp lễ quan trọng.

Hoa cúc mâm xôi

Cúc mâm xôi là một loại hoa vô cùng đặc biệt, trên một thân cây có vô số các nhánh nhỏ, trên đó có hàng trăm nụ, bông hoa thi nhau khoe sắc. Cây có hình vòm và tròn như một cái mâm vì vậy mà được gọi với cái tên “mâm xôi” độc lạ. Loài cúc này thường được sử dụng để trang trí nhà ở ngày Tết, hai bên cửa ra vào đặt hai chậu cúc mâm xôi sẽ giúp mang lại may mắn, tài lộc, phát đạt, thịnh vượng giống như đóa cúc tươi thắm vậy.

Hoa cúc Tana

Cúc Tana rất dễ sinh trưởng và phát triển, thích nghi với nhiều kiểu đất đai, thời tiết, ít cần phải chăm sóc nên thường mọc dại bên ven đường hoặc các bãi cỏ hoang. Hoa nở rộ nhiều nhất vào khoảng tháng 9, tháng 10 dương lịch. Bông hoa nhỏ, cánh hoa màu trắng muốt, nhụy hoa màu vàng tươi.

Loại cúc này chủ yếu được dùng để trang trí không gian nhà ở, mùi thơm thoang thoảng, nhẹ nhàng của hoa sẽ khiến bạn cảm thấy dễ chịu, thoải mái và thư giãn sau những lúc làm việc căng thẳng, mệt mỏi. Hoa mang ý nghĩa về tình yêu và tình bạn, mong muốn cho những người thân yêu luôn phải mạnh mẽ, vượt qua mọi thử thách, khó khăn trong cuộc sống.

Hoa cúc chi

Cúc chi hay còn được gọi là cúc tiến vua hay hoa kim cúc, cây dạng thảo mộc nhỏ, hoa nhỏ có màu vàng tươi, thường phát triển mạnh vào tháng 11, 12 dương lịch. Hoa có mùi thơm nhẹ nhàng, chứa nhiều thành phần tuyệt vời có thể chữa được các bệnh thông thường vì vậy loài hoa này sau khi thu hoạch được phơi khô để làm trà uống giúp an thần, bồi bổ sức khỏe, mát gan, giải độc, thanh nhiệt cơ thể, chữa chứng mất ngủ.

Chính vì sở hữu nhiều công dụng tuyệt vời như vậy nên trà cúc chi được rất nhiều người ưa thích. Đặc biệt, hoa được xử lý và sấy lạnh, đóng gói và xuất khẩu ra nước ngoài. Tất cả các công đoạn từ hái, lựa chọn hoa, làm sạch cho đến sấy lạnh đều được thực hiện kỹ càng, kỳ công nên trà có giá thành khá đắt đỏ, mang lại một nguồn thu nhập lớn cho người dân.

Hoa cúc thạch thảo

Cúc thạch thảo có nguồn gốc từ Italia, hoa còn được gọi là cúc cánh mối. Thuộc dòng thân thảo, có vòng đời lâu năm, cao khoảng từ 15cm – 50 cm, lá nhọn ở đầu, hình lưỡi mác, màu xanh đậm. Loại cúc này có màu sắc đa dạng bao gồm tím, hồng, trắng, lam tím, vàng.

Khi nhắc đến cúc thạch thảo chúng ta sẽ liên tưởng đến cuối thu Hà Nội, bước ra đường tràn ngập những cánh hoa tươi thật bắt mắt với mùi thơm nhẹ nhàng dễ chịu. Hoa mang một nét đẹp mộc mạc, thanh tú, thể hiện một tình yêu đẹp đẽ của những cặp đôi đang yêu nhau. Những cánh hoa mong manh cũng tượng trưng cho người con gái yếu đuối cần được sự che chở, ôm ấp từ đối phương.

Vào những ngày lễ tình nhân, dịp sinh nhật, kỷ niệm ngày cưới bạn có thể lựa chọn ngay một bó cúc thạch thảo kèm những lời nhắn ý nghĩa sẽ khiến người mình yêu cảm thấy vô cùng hạnh phúc và ấm áp.

Hoa cúc bất tử

Cúc bất tử có xuất xứ từ châu Úc, thời gian sống từ 1 – 2 năm, chiều cao từ 0.7m đến 2m, lá cây hình mác dài, hoa đa dạng sắc màu, được trồng và nở rộ vào khoảng tháng 7 đến tháng 9 hàng năm. Điều đặc biệt của cúc bất tử là mặc dù được làm khô nhưng cánh hoa vẫn giữ nguyên hình dạng và màu sắc giống như cái tên của nó.

Cúc bất tử có sức sống mãnh liệt giống như tên gọi

Ngoài việc dùng để trang trí làm đẹp thì trong cánh hoa chứa nhiều tinh dầu mang đặc tính kháng nấm, kháng khuẩn tốt nên được dùng để chữa các chứng bệnh thông thường như rối loạn tiêu hóa, viêm da, viêm cơ, viêm khớp, chữa dị ứng, ho, cảm lạnh, chữa vết thương.

Hoa cúc đồng tiền

Cúc đồng tiền có thân nhỏ, thuộc loại thân cỏ, cao khoảng 40cm, hoa có nguồn gốc từ châu Phi. Lá màu xanh đậm, hơi ngắn giống hình thìa, trên lá có phủ một lớp lông mỏng trắng mềm, ở giữa có gân nổi lên. Bông cúc đồng tiền khá to đường kính khoảng 10cm, mỗi bông hoa có khoảng 2 – 3 lớp cánh xếp chồng lên nhau, hình thuyền. Hoa có nhiều màu sắc sặc sỡ, điển hình là màu đỏ, tím, hồng, cam, vàng.

Hoa được trồng quanh năm, nhưng nở rộ vào cuối mùa thu và đầu mùa hè, vì cây thấp nhỏ nên thích hợp cho việc trang trí làm đẹp cho các không gian trong nhà như bàn làm việc, phòng khách, phòng bếp. Ngoài ra, cúc đồng tiền còn có tác dụng chữa các chứng ho, tiêu đờm hiệu quả, thanh nhiệt giải độc, chữa rắn cắn, giúp thanh lọc không khí.

Hoa cúc mẫu đơn

Cúc mẫu đơn có xuất xứ từ vùng Nam Mỹ và Mexico, bông hoa có nhiều màu sắc rực rỡ khiến cho người ngắm bị mê hoặc ngay từ cái nhìn đầu tiên. Đường kính hoa lớn có thể lên đến 20cm, mỗi bông có nhiều cánh nhỏ xếp sát vào nhau tạo nên những bông hoa đẹp diệu kỳ.

Hoa tươi trong vòng nửa tháng nên thường được dùng để trang trí không gian nhà ở, ngoài ra đây cũng là món quà tuyệt vời dành tặng đến những người thân yêu. Mỗi sắc hoa sẽ mang một ý nghĩa khác nhau, tuy nhiên ý nghĩa chung của cúc mẫu đơn là thể hiện tự tươi vui, tràn đầy năng lượng và sức sống. Tặng hoa cho người thân mong muốn họ luôn có được niềm vui, cuộc sống hạnh phúc, viên mãn.

Hoa thích hợp làm quà tặng trong những dịp Tết đến xuân về, ngày kỷ niệm quen nhau, quà sinh nhật, tặng trong lễ tốt nghiệp, tùy vào mục đích mà chọn màu hoa cho phù hợp các bạn nhé!

Hoa cúc thược dược

Cúc thược dược hay còn gọi là cúc đại lý, có nguồn gốc từ Mexico, hiện nay loài hoa này được trồng nhiều ở làng hoa Ngọc Hà, làng hoa Nghi Tàm thuộc vùng phía bắc nước ta. Hoa có khả năng sống lâu năm, chiều cao dao động trong khoảng 20 – 150cm. Thân cây thẳng đứng, có phân nhiều nhánh, lá màu xanh đậm mọc đối xứng, hoa có màu sắc đa dạng, cánh xếp chồng lên nhau.

Hoa thường nở rộ vào dịp gần Tết, đặc biệt loài cúc thược dược tổ ong được xem là dòng thược dược đẹp nhất, đắt nhất trên thế giới hiện nay. Hoa chủ yếu được dùng để trang trí với mong muốn đem lại sự may mắn, hạnh phúc, bảo vệ tất cả mọi người trong gia đình tránh được những vận hạn, xui xẻo trong cuộc sống.

Hoa cúc mặt trời

Loài hoa này còn có tên gọi là cúc gót, nguồn gốc xuất xứ từ châu Á, thuộc dòng cây bụi, sống lâu năm, cây cao, phân thành nhiều nhánh. Lá cây có màu xanh đậm, bên ngoài có một lớp lông dày bao phủ, hoa mọc ở nách lá, đường kính nhỏ tầm 2.5cm, có 13 cánh trên một bông, cánh hoa mềm mại, mỏng manh với một màu vàng tươi sáng.

Hình thù bông hoa giống với hoa hướng dương nên được gọi là cúc mặt trời, hoa mang ý nghĩa thể hiện sự may mắn, lòng trung thành đối với chủ nhân. Hoa có thể trồng ở bất kỳ nơi đâu, thường được dùng để trang trí khu vực sân vườn, sân thượng, ban công, dọc lối đi, công viên.

Hoa cúc bách nhật

Loài cúc này có xuất xứ từ nước Mỹ, hoa còn có nhiều tên gọi khác như cúc pha lê, thiên nhật hồng, bách nhật hồng, hoa thường có ba màu chính là tím, trắng hoặc pha hồng. Điều đặc biệt của cúc bách nhật là thường xuyên nở hoa, nhất là vào tháng 6 đến tháng 10 hàng năm.

Hoa có đường kính khá nhỏ khoảng 2cm, thường nở ở phía đầu cành, thân cao từ 15cm – 50cm, lá hình bầu dục, mọc đối xứng nhau. Dòng hoa này được dùng để trang trí không gian là chủ yếu, có thể trồng trong chậu hoặc trồng thành từng dải trên mặt đất.

Hoa cúc nữ hoàng

Loài hoa này có nhiều tên gọi khác nhau như cúc Indo, nữ hoàng Ai Cập, thuộc dòng thân thảo cao từ 20cm – 30cm, hoa có nhiều bông nhỏ, nở thành từng chùm khoảng 6 – 13 bông, màu sắc đa dạng. Hoa mang ý nghĩa tích cực, tạo niềm vui, niềm tin yêu trong cuộc sống, đồng thời mang lại sự bình yên, an lành cho mọi người.

Hoa có thể được trồng trong chậu để treo trang trí không gian, chẳng hạn như nhà ở, quán cà phê, quán ăn, nhà hàng. Hoặc cũng có thể trồng theo luống ở những khu vực công cộng như công viên, ven đường, khu vui chơi giải trí.

Hoa cúc sao băng

Cúc sao băng có màu vàng tươi vô cùng rực rỡ, hoa còn có nhiều tên gọi như cúc rủ, cúc bi, đường kính bông hoa nhỏ, cánh hoa nhỏ nhẹ, mềm mỏng, ở giữa có nhụy hoa to vàng đậm. Cây hoa có chiều cao khoảng từ 15cm – 30cm, có dáng rủ xuống, cây mọc thành từng bụi rậm, trên một cây có hàng trăm bông hoa vô cùng đẹp mắt.

Ngoài công dụng làm đẹp trang trí mọi không gian thì loài cúc này còn có tác dụng điều trị các chứng bệnh như viêm mũi dị ứng, viêm phế quản, táo bón, tiêu chảy, cảm ho nhẹ, đau đầu, trị mụn, giảm viêm sưng tấy, làm sạch miệng.

Ý nghĩa của hoa cúc trong đời sống

Có rất nhiều loại hoa cúc, mỗi loại có màu sắc đa dạng phong phú, để hiểu được ý nghĩa từng loại cúc người ta thường dựa vào yếu tố màu sắc và tín ngưỡng tôn giáo của các quốc gia.

Ý nghĩa hoa cúc theo màu sắc

Như đã nói ở trên, mỗi màu hoa mang một nét độc đáo, đồng thời thể hiện được từng ý nghĩa tuyệt vời riêng biệt, cụ thể:

• Màu vàng: Màu vàng là màu chủ đạo của hoa, thể hiện được sự tôn kính, biết ơn sâu sắc đến với các bậc sinh thành, những thế hệ đi trước. Vì vậy, cứ đến ngày rằm, ngày giỗ, ngày lễ Tết chúng ta thường chưng hoa cúc vàng trên bàn thờ tổ tiên. Ngoài ra, cúc vàng còn tượng trưng có sự mạnh mẽ, ý chí vươn lên trong cuộc sống, không chịu khuất phục và thể hiện sự lâu dài, trường thọ.
• Màu trắng: Loài hoa này thể hiện sự tôn trọng, hiếu thảo của các bậc con cháu đối với những người có công nuôi dạy mình. Ngoài ra, màu trắng còn tượng trưng cho sự trong trắng, thanh cao, thuần khiết, ngây thơ trong tâm hồn con người.
• Màu đỏ: Khác với hoa Tulip đỏ, màu đỏ thể hiện tình yêu đôi lứa nồng nhiệt thì, màu đỏ của hoa cúc lại tượng trưng cho sự đoàn kết, gắn bó, tình bạn keo sơn, tặng cho những người bạn một bó cúc đỏ kèm những lời nhắn gửi thân thương thể hiện một tình bạn cao quý, thiêng liêng. Vì vậy, trong những dịp sinh nhật bạn bè, khai trương có thể lựa chọn ngay loài hoa này để làm những món quà ý nghĩa.
• Màu tím: Ngoài thể hiện sự duyên dáng, thướt tha yêu kiều như một cô gái đẹp thì màu tím luôn thể hiện cho sự chung thủy, sắt son, một lòng hướng về nhau của các cặp tình nhân. Thể hiện một tình yêu nồng nàn, cháy bỏng mà họ giành cho nhau.
• Màu xanh: Màu sắc của sự hy vọng, mong muốn con người luôn có được niềm vui, hạnh phúc và sự bình yên trong cuộc sống. Tặng cho nhau một bó cúc xanh còn mong muốn truyền tải thông điệp hãy sống có ích, trân trọng những gì mình đang có và sống thật nhẹ nhàng, thoải mái, yêu đời, yêu người hơn.

Ý nghĩa hoa cúc trong văn hóa tín ngưỡng

Mỗi vùng miền, mỗi quốc gia việc trồng hoa cúc sẽ mang lại nhiều ý nghĩa khác nhau, cụ thể:

• Tại Nhật Bản: Ở đất nước Nhật Bản cúc được xem là một sự cao quý, đại diện cho các tầng lớp quý tộc, giàu có, hoa không tương xứng với những tầng lớp nghèo khổ, bần hàn trong xã hội.
• Tại Trung Quốc: Cúc tượng trưng cho sự trường tồn mãi mãi với thời gian, là sự bất tử, chính vì vậy mà hoa thường được mọi người quý trọng, dùng để chưng trong nhà mong muốn con người luôn khỏe mạnh. Đặc biệt, vì ý nghĩa này nên thời xưa cúc được dâng kính lên vua để làm thảo dược chữa bệnh.
• Tại Việt Nam: Ở đất nước ta cúc thường gắn liền với tín ngưỡng tôn thờ, thể hiện sự tôn trọng, biết ơn, lễ phép, hiếu nghĩa đối với các đấng sinh thành, ông bà, cha mẹ đã khuất. Vì vậy, trong các dịp lễ Tết cổ truyền, ngày giỗ, ngày rằm không thể thiếu hình bóng của cây cúc vàng.
• Các nước phương Tây: Tại các nước phương Tây họ thường tặng cho nhau những bó cúc tươi thắm đủ đầy sắc màu, mong muốn đối phương có một khởi đầu tốt đẹp, luôn gặp nhiều may mắn, hạnh phúc trong cuộc sống.

Lợi ích tuyệt vời của hoa cúc trong đời sống hàng ngày

Ngoài những ý nghĩa sâu sắc thì hoa cúc còn có nhiều công dụng hữu ích trong cuộc sống, chẳng hạn như trang trí làm đẹp nhà cửa, nguyên liệu trong ẩm thực, dược liệu trong chữa bệnh, cụ thể:

Trang trí không gian sống

Cúc mang trong mình một nét đẹp độc đáo cùng với vô vàn màu sắc, kiểu dáng nên thích hợp cho việc trang trí làm đẹp không gian sống. Bạn có thể trồng cúc trong các chậu nhỏ để đặt trong nhà hoặc ban công, sân thượng; Trồng thành từng luống hay từng vạt để làm đẹp cho cổng nhà; Cắt những cành hoa đẹp nhất để cắm vào lọ chưng trong phòng khách, bàn ăn.

Dược liệu thiên nhiên chữa bệnh

Cúc được xem là một loại thảo dược thiên vô cùng tuyệt vời, có thể dùng để chữa các chứng bệnh thông thường như: Mất ngủ, giải cảm, hỗ trợ điều trị ung thư, chữa tăng huyết áp, mờ sẹo, giúp hạ sốt, chữa chứng phát ban. Ngoài ra uống trà hoa cúc hàng ngày còn có thể giúp an thần, nâng cao sức khỏe tim mạch, tốt cho mắt, giải độc, mát gan, cải thiện lượng đường trong máu, làm đẹp da.

Nguyên liệu chế biến món ăn

Các bộ phận trên cây hoa cúc như lá, hoa đều lành tính, không độc hại, ngoài chữa bệnh thì còn được dùng để làm nguyên liệu trong ẩm thực. Có thể dùng để ăn kèm với các loại rau sống như xà lách, me đất, bồ công anh, phần hoa được dùng để trang trí thức ăn.

Một số món ăn đặc sắc được chế biến từ hoa cúc bạn nên thử như: Gỏi cuốn hoa cúc, canh tôm hoa cúc, súp hoa cúc an thần, hoa cúc xào thịt gà, hoa cúc trộn giấm, lẩu hoa cúc…

Trên đây là những thông tin cơ bản về nguồn gốc xuất xứ, đặc điểm, phân loại và ý nghĩa của hoa cúc, mọi người có thể tham khảo để nắm rõ hơn. Hoa cúc mang nhiều lợi ích tuyệt vời cho cuộc sống con người, vì vậy ngoài việc dùng làm trang trí chúng ta nên uống trà hoa cúc mỗi ngày để giúp thanh lọc cơ thể, tốt cho sức khỏe.